ALPINIA LEKARSKA / GALANGAL / GALGANT (Alpinia officinarum) 50g

ALPINIA LEKARSKA / GALANGAL
(Alpinia officinarum)

ang. lesser galangal;
hiszp. alpinia medicinal;
niem. Echte Galgant, Galgantwurzel;
fran. . le petit galanga, galanga camphré;
ros. альпиния лекарственная, или калган лекарственный;

Alpinia lekarska jest rośliną z rodziny imbirowatych wywodzącą się z południowo-wschodniej Azji z rejonu Indochin. Tworzy grube, płożące się pędy dochodzące do 2 m długości, okalane wąskimi, lancetowatymi liśćmi, jednak najbardziej ceniona jest za mięsiste kłącze, które znalazło zastosowanie w ziołolecznictwie oraz gastronomii. Zalecane przez ajurwedę jako środek na niestrawność, przez świętą Hildegardę uznawane było za panaceum na wszelkie choroby serca. Korzystne działanie kłącza alpinii na zdrowie potwierdziły wykonane współcześnie badania laboratoryjne. Obecnie gałgant uprawiany jest na skalę przemysłową na Sri Lance, w Wietnamie, Indiach i w Tajlandii, bywa wykorzystywany masowo w farmaceutyce oraz przetwórstwie spożywczym. Wysuszony i zmielony tworzy galangal, czyli aromatyczną przyprawę używaną w kuchni indyjskiej. Alpinia wyróżnia się pikantnym, wyraźnie pieprzowym smakiem z lekką nutą goryczy. W Europie stanowi popularny składnik wódek smakowych, m.in. polskiej „gorzkiej żołądkowej”.

SUROWIEC: kłącze alpinii (rhizomaalpiniae)

Zawiera galganol, alpinol i liczne żywice. Posiada tłuszcze, cukry, czerwone garbniki i znaczne ilości skrobi, dochodzące do 20-30%.

DZIAŁANIE

Kłącze alpinii obfituje w substancje czynne wspomagające prawidłowe funkcjonowanie układu trawienia. Pobudza wydzielanie śliny i soku żołądkowego, stymuluje produkcję żółci oraz przeciwdziała bolesnym skurczom żołądka i jelit. Jednocześnie wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, działa rozgrzewająco na organizm i kojąco na zmysły, ułatwiając walkę ze stresem. Olejki i żywice obecne w galangalu łagodzą objawy reumatyzmu, gaszą ogniska zapalne w obrębie mięśni i stawów. Ponadto najnowsze badania ujawniły, że regularne przyjmowanie alpinii wspomaga redukcję masy ciała, przyspiesza odchudzanie i umożliwia trwałą utratę zbędnych kilogramów, jak również redukcję nadmiaru trójglicerydów we krwi.

ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Sproszkowane kłącze alpinii to egzotyczna przyprawa galangal. W zależności od gatunku alpinii, z której jest wytwarzana, może nieznacznie różnić się barwą (od żółto-pomarańczowej po ciemny pomarańcz z odcieniem czerwieni), skalą ostrości oraz ostatecznym bukietem. W smaku przeważają nuty imbirowe i pieprzowe, najczęściej z domieszką nuty goryczy. Tradycyjnie galangal wykorzystywany jest do aromatyzacji potraw rybnych i z owoców morza, ponadto pikantnych sosów, zup, duszonych warzyw i curry. Świetnie komponuje się z czosnkiem, chili i cytryną oraz koprem.

ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Galangal znalazł szerokie zastosowanie w ludowej medycynie chińskiej i indyjskiej. Zalecany jest w chorobach reumatycznych oraz w stanach zapalnych nerwów i mięśni. Sprawdza się jako środek przeciwwymiotny w zaburzeniach trawienia oraz w chorobie lokomocyjnej, jak również przy niestrawności i bólach brzucha spowodowanych infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. W zastępstwie gumy do żucia jako środek odświeżający oddech przy halitozie. Wspomagająco w leczeniu podwyższonego poziomu „złego” cholesterolu LDL oraz trój glicerydów we krwi, jak również w regulowaniu poziomu cukru u diabetyków. Ponadto przyjmowanie galangalu zalecane jest osobom pozostającym na diecie odchudzającej, gdyż przyspiesza i ułatwia redukcję masy ciała. Do celów leczniczych zaleca się wykorzystywanie przede wszystkim wyciągów alkoholowych z korzenia alpinii, ponieważ nalewki zawierają najłatwiej przyswajalne substancje czynne wyekstrahowane z galangalu.

PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią.

SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci. 

PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Napar
1 łyżeczkę kłącza alpinii zalać 200 ml wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem przez 20 minut, przefiltrować. Pić 2-3 razy dziennie po 100 ml jako środek wspomagający odchudzanie, regulujący trawienie oraz redukujący dolegliwości reumatyczne.

Nalewka
100 kłącza alpinii zalać 500 ml alkoholu 40%. Pozostawić do maceracji na co najmniej 10 dni. Przefiltrować, zlać do butelki. Pić 3x dziennie po 5 ml na bóle stawów, mięśni i nerwów. Można stosować zewnętrznie do wcierek skórnych, ponieważ zmniejsza stany zapalne i redukuje ból.

Proszek leczniczy
2 g sproszkowanego kłącza alpinii wymieszać z łyżeczką miodu. Spożywać 2-3 razy dziennie jako środek na bóle brzucha i niestrawność, przed podróżą dla zapobieżenia wystąpieniu choroby lokomocyjnej.

Nasi Goreng (Indonezja)

1 duża pierś z kurczaka, pokrojona w kostkę 
1 mała marchewka 
2 ząbki czosnku 
1/2 małego pora 
3 cebule dymki 
1/2 łyżeczki mielonej papryki chili 
1/2 łyżeczki przyprawy galangal 
1 szklanka ryżu basmati 
1-2 łyżki słodkiego sosu sojowego kecap manis (lub zwykłego sosu sojowego ze szczyptą cukru) 
2 jajka 
1/2 ogórka wężowego 
sól, pieprz, olej rzepakowy 

Ryż ugotować na sypko w lekko osolonej wodzie. Odcedzić, odstawić do przestygnięcia. Pierś z kurczaka umyć, osuszyć papierowym ręcznikiem i pokroić w kostkę. Marchew obrać i pokroić w drobne paski, ogórka – w kostkę, por i dymkę posiekać w talarki. Czosnek przecisnąć przez praskę. Na patelni rozgrzać niewielką ilość oleju i obsmażyć kawałki kurczaka. Gdy mięso nabierze złocistego koloru, dodać marchew, cebulę, pora i czosnek, posypać papryką chili i galangalem. Smażyć przez 3-5 minuty stale mieszając. Następnie wrzucić ryż, a po kolejnych 3 minutach – sos sojowy. Wszystkie składniki smażyć jeszcze 3 minuty. W tym czasie na drugiej patelni usmażyć jajka sadzone. Smażony ryż podawać posypany kostkami ogórka, przykryty sadzonym jajkiem.