Hyzop – ziele 50g
HYZOP LEKARSKI
(Hyssopus officinalis)
ang.hysop;
hiszp. hisopo;
niem. Bienenkraut, Duftisoppe, Echter Ysop, Eisenkraut, Eisop, Esope, Gewürzysop;
fran. hysope officinale;
ros. Иссо́п лека́рственный;
Hyzop lekarski jest byliną z rodziny jasnotowatych występującą powszechnie na terenie Europy Środkowej, Południowej i Wschodniej, dokąd przywędrował aż z Afryki. To niewysoka (zazwyczaj dorastająca do ok. 30 cm) roślinka o intensywnie niebieskich kwiatach i przyjemnym zapachu. W przeszłości używano ją za oczyszczającą pod względem duchowym i materialnym oraz wykorzystywano do odprawiania obrzędów religijnych. Stosowano ją m.in.. do nacierania zmian skórnych powodowanych przez pałeczki trądu wierząc, że w ten sposób uda się spowolnić rozwój choroby. Obecnie hyzop wykorzystywany jest przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym, rzadziej kosmetycznym. Uprawiany w przydomowych ogródkach może być doskonałym dodatkiem, wzbogacającym smak potraw ziemniaczanych i dań mięsnych, sałatek warzywnych i zup jarzynowych.
SUROWIEC: ziele hyzopu (herba hyssopi)
Zawiera spore ilości olejku eterycznego (do 1%), z którego wyodrębnić można m.in.: kamfen, pinen i cyneol, fitosterol, trójterpeny i flawonoidy. Z tego powodu zaleca się przechowywanie hyzopu w szczelnych, szklanych opakowaniach. Ponadto zawiera fenolokwasy, garbniki, barwniki i trój terpeny.
DZIAŁANIE
Hyzop lekarki wykazuje pozytywny wpływ na błony śluzowe żołądka i jelit. Redukuje nadmiar bakterii, neutralizuje wydzielane przez nie toksyny, zahamowuje biegunkę i wydatnie zmniejsza skłonność do nieprzyjemnych wzdęć. Przywraca prawidłową pracę jelit reguluje tempo przemiany materii. Ponadto zmniejsza napięcie mięśniowe, zwiększa ilość wydzielanych soków żołądkowych, działa przeciwzapalnie i przeciwwirusowo. Rozszerza oskrzela, ułatwia odkrztuszanie wydzieliny zalegającej w płucach. Stosowany zewnętrznie wykazuje właściwości antyseptyczne i regulujące działanie gruczołów potowych.
ZASTOSOWANIE
Zalecany przy zaburzeniach żołądkowo-jelitowych, biegunce i wzdęciach, nadmiernym wydzielaniu gazów oraz niedostatecznej perystaltyce jelit. Pomaga na zastoje żółci, w chorobach dróg żółciowych i kamicy woreczka żółciowego, redukuje bóle w okolicach wątroby i śledziony. Pomocniczo przy zapaleniu oskrzeli, przeziębieniu i grypie przebiegających z obkurczeniem naczyń krwionośnych układu oddechowego. Zewnętrznie do nacierania ciała przy przeziębieniu i uporczywym kaszlu – działa rozgrzewająco. Zmniejsza obrzęki i ból wywołane na skutek stłuczenia kończyn, przyspiesza krążenie. Hyzop zalecany jest również jako środek regulujący spowolnioną przemianę materii.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie jest zalecany kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Należy ściśle przestrzegać dawkowania – zażycie nadmiernych ilości olejku hyzopowego może powodować drgawki. W takim wypadku należy niezwłocznie przerwać kurację i bezwzględnie zasięgnąć porady lekarza. Ziele hyzopu przyjmowane w dużych dawkach może nasilić krwawienie lub przyspieszyć wystąpienie miesiączki u kobiet.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Napar
2 g (2 płaskie łyżeczki do herbaty) ziela hyzopu zalać 1 szklanką wrzącej wody, odstawić na 20 minut pod przykryciem do zaparzenia. Przecedzić. Pić 2 razy dziennie po pół szklanki. Przy schorzeniach układu oddechowego pół szklanki naparu co 3-4 godziny, z dodatkiem naturalnego miodu lub soku malinowego.
Olejek
100 g świeżego ziela syropu skropić spirytusem (96%) i zalać 200 ml ciepłego oleju. Przykryć i odstawić na 7 dni w ciemne miejsce. Odcedzić. Stosować do pielęgnacji podrażnionej i suchej skóry, przemywania ognisk zapalnych, wyprysków i wysypki alergicznej. Do wcierania w opuchnięte stawy, przy reumatyzmie i artretyzmie. Można stosować wewnętrznie jako środek żółciopędny i oczyszczający wątrobę: 1 łyżka na czczo raz dziennie przez kolejnych 7 dni (kurację należy powtarzać co trzy miesiące, cztery razy do roku). Można również używać jako środek wykrztuśny przy przeziębieniach: kilka razy dziennie 5 kropli wymieszać z miodem.
Intakt
100 g świeżego ziela hyzopu zalać 300 ml gorącego alkoholu 40-60%. Odstawić na 14 dni w chłodne miejsce do maceracji. Odcedzić i przelać do docelowej butelki. Zażywać kilka razy dziennie po pół łyżeczki wymieszane z miodem przy przeziębieniach, grypie, anginie, chrypce, zapaleniu krtani, itp.
Syrop
100 ml intaktu z hyzopu wymieszać ze 100 ml płynnego miodu wielokwiatowego lub lipowego. Pić po 2 łyżeczki kilka razy dziennie przy przeziębieniach, grypie, anginie, chrypce, zapaleniu krtani, itp.
Macerat
Pół łyżeczki ziela hyzopu zalać 2 łyżkami czerwonego, wytrawnego wina. Odstawić do maceracji na kilka godzin. Następnie odcedzić, dodać 1 łyżkę płynnego miodu. Zażywać 3 razy dziennie po 1 łyżce przy katarze, zapaleniu oskrzeli i zakażeniach układu oddechowego.
Mieszanki ziołowe
Przeciwpotna I
50 g ziela hyzopu wymieszać z 50 g ziela szałwii i 50 g plechy porostu islandzkiego. 2 łyżki gotowej mieszanki zalać 250 ml wrzącej wody i pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20 minut. Odcedzić. Pić cztery razy dziennie po ok. 50 ml po jedzeniu jako środek przeciwdziałający nadmiernej potliwości.
Przeciwpotna II
50 g ziela hyzopu wymieszać z 50 g ziela skrzypu, 50 g ziela krwawnika oraz 50 g kory dębu. 5 łyżki gotowej mieszanki zalać 750 ml wrzącej wody i gotować na wolnym ogniu przez 3-5 minut. Następnie zaparzać pod przykryciem przez 20 minut. Po lekkim ostygnięciu stosować do moczenia części ciała narażonych na nadmierną potliwość, np. nóg, dłoni.
Wiatropędna
50 g ziela hyzopu wymieszać z 50 g liści mięty pieprzowej, 25 g owocu kminku, 25 g korzenia lubczyka oraz 25 g kłącza pięciornika. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 250 ml wrzącej wody i odstawić do zaparzenia pod przykryciem na 60 minut. Pić po 50 ml po jedzeniu w zaburzeniach trawienia, przy wzdęciach, nieprawidłowej pracy jelit.
Wykrztuśna
50 g ziela hyzopu wymieszać z 50 g liści podbiału, 25 g ziela macierzanki i 25 g liści szałwii. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 200 ml gorącej wody i odstawić do zaparzenia pod przykryciem na 60 minut. Pić po ok. 50 ml po każdym posiłku przy utrudnionym wykrztuszaniu, chrypce, problemach z pozbyciem się wydzieliny z górnych dróg oddechowych.
Na brak apetytu
50 ziela hyzopu wymieszać z 25 g ziela dziurawca, 25 g ziela drapacza lekarskiego i 25 g liści orzecha włoskiego. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 200 ml gorącej wody i odstawić do zaparzenia pod przykryciem na 60 minut. Pić po pół szklanki dwa razy dziennie przed jedzeniem przy braku apetytu, niechęci do jedzenia, niedokwaśność, problemach trawiennych (wzdęcia, czkawka).
