Asafetyda – Zapaliczka cuchnąca mielona 50g

ASAFETYDA / ZAPALICZKA CUCHNĄCA
(Ferula assa-foetida)

ang. asafoetida;
hiszp. assafoetida;
niem. Asa-foetida;
fran. l’ase fétide;
ros. асафетида;

Asafetyda to zwyczajowa nazwa gumożywicy pozyskiwanej z kłączy zapaliczki cuchnącej – rośliny z rodziny selerowatych występującej w stanie naturalnych w północnych regionach Indii, w Iranie i Afganistanie. W Polsce określana jest mianem czarciego łajna lub smrodzieńca, ze względu na specyficzny zapach przypominający nadgniłe czosnek i cebulę z nieznacznym dodatkiem kozieradki. Stanowi popularną przyprawę kuchni orientalnej oraz uważana jest za produkt leczniczy stosowany w tradycyjnej medycynie indyjskiej. Pozyskiwana jest przez nacięcie górnej części korzeni zapaliczki, które wydzielają mleczny sok tężejący w zetknięciu ze świeżym powietrzem i tworzący zwarte, żywiczne bryły. W gastronomii najczęściej wykorzystuje się asafetydę w postaci sproszkowanej, podczas gdy do celów leczniczych preferuje się asafetydę w formie gruboziarnistej..

SUROWIEC: gumożywica

Zawiera do 65% żywicy, 25% gumy, olejki lotne oraz kumarynę i kwas ferulowy.

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

W tradycyjnej medycynie orientalnej asafetyda wykorzystywana jest jako skuteczny środek wspomagający trawienie. Jej składniki przeciwdziałają wzdęciom i kolkom jelitowym, regulują przebieg procesów metabolicznych zachodzących w dolnym odcinku układu pokarmowego oraz zapobiegają zatwardzeniom. Ponadto asafetydę używano wspomagająco w leczeniu dolegliwości płucnych, kokluszu, astmie i problemach z oddychaniem. Ze względu na jej właściwości wykrztuśne podawano ją osobom cierpiącym na uporczywy kaszel oraz kłopoty ze skutecznym odkrztuszaniem wydzielin zalegających w oskrzelach. W postaci roztworu alkoholowego asafetyda tworzyła środek antyseptyczny i przeciwbakteryjny do przemywania uszkodzonych powłok skórnych, przyspieszając gojenie ran i zapobiegając infekcjom bakteryjnym. Bywała również używana do leczenia epilepsji, histerii oraz stanów podwyższonego napięcia nerwowego.

DZIAŁANIE I ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Asafetyda to popularna przyprawa kuchni orientalnej. Najczęściej wykorzystywana bywa do aromatyzacji potraw w zastępstwie czosnku i cebuli. Pod wpływem ciepła jej nieprzyjemna woń zanika, ustępując delikatnemu zapachowi duszonych warzyw. Doskonale nadaje się jako składnik mieszanek typu masala, egzotycznych sosów oraz marynat. Idealnie komponuje się z daniami wegetariańskimi, choć w kuchni europejskiej znaleziono dla niej zastosowanie jako dodatek do baraniny i jagnięciny. Ze względu na swoje właściwości zalecana bywa osobom podatnym na wzdęcia i kolki, jak również sprawdza się jako środek wspomagający trawienie ciężkostrawnych potraw z kapusty, warzyw strączkowych oraz tłustych mięs. Nadaje się do aromatyzacji pikli i sosów typu chutney, ponadto zup i potraw rybnych.

PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie jest zalecana kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. W przypadku spożycia nadmiernych ilości może powodować podrażnienie śluzówki żołądka, nudności i wymioty.

SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.

PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Manna z warzywami po indyjsku

4 dojrzałe pomidory
450 g mieszanki warzywnej (np. marchew, kalafior, ziemniaki, fasola szparagowa, etc.)
450 g kaszy manny
250 g masła ghee
2 łyżeczki kuminu w ziarnach
1 łyżeczka nasion czarnej gorczycy
1/2 łyżeczki nasion kozieradki
1/2 łyżeczki mielonego imbiru
1/2 łyżeczki mielonego chili
6 liści curry
1/2 łyżeczki mielonej kurkumy
1/4 łyżeczki asafetydy
1,4 litra wody
50 g rodzynek (opcjonalnie)
2 łyżki soku z cytryny
2 łyżki masła
sól, pieprz do smaku

Warzywa pokroić. Na paleni roztopić łyżkę ghee, usmażyć w nim kumin, gorczycę, kozieradkę, liście curry, imbir i chili. Po 30-45 sekundach dodać kurkumę i asafetydę oraz pokrojone warzywa. Smażyć aż do ich zrumienienia, następnie zmniejszyć ogień i dusić aż do miękkości. W oddzielnym garnku rozgrzać ok. 200g ghee, dosypać kaszę manną i smażyć na wolnym ogniu około kwadransa, aż kasza zmieni barwę na brązową. Wówczas dodać duszone warzywa, podlać gorącą wodą z niewielką ilością soli (do smaku). Gotować, aż kasza będzie gotowa.

Doprawić do smaku solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Opcjonalnie można dodać namoczone w przegotowanej wodzie rodzynki.